Month: February 2021

Унас есть традицие каждую зиму ехат в тахкадзор ми любим вместе одихать катаца на лижах. Там много снега.

Մաս1

Ես բարձրանում էի մի սար, որի ճանապարհը անցնում է արևի մեջով։ Սարի գագաթը նույնիսկ Նեպտուն մոլորակից չի երևում։ Ես բարձրանում եմ ու բարձրանում և մին էլ մի լույս է երևում։ Արագ վազում եմ նրա մոտ տեսնում, ու տեսնում դա մեծ վիշապի կրակներ են։ Նա միանգամից հարձակվում է ինձ վրա։Մի մսի կտոր եմ հանում և տալիս իրեն, նա հանգստանում է և մարդկային ձայնով ասում․

-Դու այս սարն ես բարձրանու՞մ։

-Այո,- պատասխանում եմ ես։

Բարձրացի իմ պոչին, քեզ կօգնեմ։ Մենք բարձրանում ենք ու բարձրանում և ես զգում եմ, որ ցուրտ է, ես նրա բերանին մոտ եմ բերում մի փայտ, որը նա վառում է ու ես մոտ եմ բերում ինձ և տաքանում։ Մի քիչ էլ ենք բարձրանում և օդը քչանում է։ Մենք կանգնեցինք, ես իմ ջերմաչափով ստուգեցի քանի Ցելսիուս է, ես տեսա որ – 120 է նա կրակը ավելի ուժեղացրեց։ Մենք շաուրունակեցինք։ Հաջորդ օրը մենք հասանք Նեպտուն մոլորակ։ Այնտեղից մի քիչ էլ բարձրացանք և գագաթը երևաց մենք հասանք գագաթ։ Մենք բարձրացանք գագաթը և այնտեղից գեղեցիկ տեսարան բացվեց դեպի արեգակնային համակարգ։

Задание 1. Раскройте скобки.

1. Говори тише: ты мешаешь брату делать уроки.
2. Я всегда отвечаю дедушке на его сообщения.
3. Мама часто читает дочке по вечерам.
4. Благодаря помощи друзей мальчик не отстал от класса во время болезни.
5. Учитель ответил ученику на его вопросы.
6. Я показала контролёру свой билет.
7. Он продал машину своему соседу.
8. Девочке стало холодно, и она закрыла окно.
9. Пассажиру нужно купить билет.
10. Пациенту нельзя выходить на улицу – ему запретил врач.
11. Пешеходу можно переходить дорогу только на зелёный свет.
12. Гостям надо успеть на поезд, поэтому ему пора уходить.
13. Мальчику скучно.
14. Благодаря лекарствам, которое мне выписал врач, я быстро поправился.
15. Анне нравится ходить на дискотеки.
16. Ребёнку стало грустно, потому что ему не дали конфет.
17. Малышу трудно ходить без помощи взрослых.
18. Человеку нужно понимание и сочувствие.
19. Они пошли по другой улице и потерялись.
20. Туристу было жарко в номере.
21. Собаке очень хотелось есть.
22. Учителю понравился ответ ученика.
23. Тане стало плохо.
24. Мы подарили бабушке конфеты и цветы.
25. Алёне было весело в компании близких друзей.
26. Благодаря таланту хирурга операция прошла успешно.
27. Слезами горю не поможешь.
28. Делу – время, а потехе – час.
29. Завтра я еду к другу в гости.
30. Ходить по дорогам ночью небезопасно.

Задание 2. Раскройте скобки.

1. Детям стало холодно на улице, и они зашли в дом.
2. Братьям нужно рано вставать.
3. Школьникам надо читать новый текст.
4. Мы едем в гости к родственникам.
5. Мне нужно позвонить родителям.
6. Зрителям понравился новый спектакль.
7. Александр привёз подарки своим друзьям.
8. Учитель объяснил ученикам новое правило.
9. Бабушка читает внукам сказку.
10. Режиссёр объяснил актёрам, как они должны играть сцену.
11. Марта подарила сёстрам духи на Восьмое марта.
12. Москва слёзам не верит.
13. Дурная голова ногам покоя не даёт.
14. Мы показали фотографии нашим знакомым.
15. Директор написал письмо партнёрам из Москвы.

Համարվում է, որ վանքը կառուցվել է այն վայրում, որտեղ դեռ IV դարում Գրիգոր Լուսավորիչը խաչքար էր տեղադրել։ Դա սուրբ Աստվածածին առաջին վանքն էր։ Սակայն Սանահինի ամենամեծ հուշարձանը Ամենափրկիչ եկեղեցին է։ Այս եկեղեցու հիշարժան գլխավոր պատկերներից մեկը եկեղեցու մանրակերտը ձեռքերում պահած Կյուրիկե ու Սմբատ արքաների քանդակն։

Արժե նշել, որ Սանահին գյուղը հայտնի է նաև նրանով, որ ըստ որոշ հետազոտողների, այստեղ է ծնվել Սայաթ Նովան։

Հաղպատ վանական համալիր

Սանահինից ոչ շատ հեռու Հաղպատի վանքն է, որը նույնպես ներառված է ՅՈՒՆԵՍԿՕ–ի ցանկում։ Սա միջնադարյան Հայաստանի երևելի հուշարձան է, որն առանձնանում է ասիմետրիկ գծագրությամբ՝ գողտրիկ տեսարանի ֆոնին։

Վանքը փոքր սարավանդի վրա է՝ կիրճերով շրջապատված: Հիմնվել է 976 թվականին Աշոտ Գ Ողորմածի օրոք։

Ըստ ավանդազրույցի՝ նախ, հինվել է Սանահինը, որի  անվանումը մեկնաբանվում է, իբր՝ «սա նրանից հին է»։ Կառույցի վրա երկու վարպետ են աշխատել` հայր ու որդի։  Սակայն շինարարության ընթացքում նրանց միջև պարբերաբար տարաձայնություններ են առաջացել, ու մի անգամ վիճելիս որդին ասել է հորը, թե  ինքնուրույն կարող է վանք կառուցել։

Այդպես, ըստ առասպելի, հայտնվել է  Հաղպատը։ Երբ վանքն արդեն պատրաստ է եղել, բոլորը սպասել ծեր վարպետի գնահատականին։ Վերջապես, նա հրել է շարվածքի քարը և ասել. «Ա՜խ, պատ»: Այստեղ հայր և որդի գրկախառնվել են և հաշտվել։ Իսկ վանքն էլ «Հաղպատ» անվանումն է ստացել։

Ի դեպ, համալիրն արդարացրել է իր անվանումը. այս ընթացքում այն կանգուն է մնացել, չնայած բազմաթիվ երկրաշարժերին։ Այսօր Հաղպատը բարդ ճարտարապետական համալիր է, որը ասես մի փոքր քաղաք լինի, որտեղ հանգիստ կարելի է մոլորվել. վանքի շուրջ կառուցված շինությունները լաբիրինթոսներ են կազմում։

Ախթալայի բերդ ու վանք

Ճարտարապետական համալրը գտնվում է Դեբեդի կիրճի մեկ այլ սարահարթի վրա։ Այս վայրի պատմությունը պաշտոնապես սկսվում է X դարից, երբ այստեղ կառուցվել է Պղնձահանք բերդը։ Այն Տաշիր-Ձորագետի թագավորության համար ռազմավարական կարևորություն ունեցող պաշտպանական կառույց էր։ Երկու դար անց` 1188 թվականին, Կյուրիկյանների տոհմից Մարիամ արքայադստեր հրամանով բերդում Սուրբ Աստվածածնի եկեղեցի է կառուցվել։

Հատկանշական են այս եկեղեցու որմնանկարները, որոնք 960 քառակուսի մետր ընդհանուր մակերես ունեն։ Դրանք թվագրվում են XIII դարով։ Որմնանկարներն իրենց մակերեսով և սյուժեների հարստությամբ աննախադեպ են ոչ միայն Հայաստանի, այլև կովկասյան տարածաշրջանի համար։

Դասարանական առաջադրանքներ  

1․ 1, 2, 5, 33, 28, 99, 405, 512, 777, 888, 1416, 1547, 5555, 15325, 152412 թվերից որո՞նք են զույգ, և որո՞նք կենտ։  

2․ Որքա՞ն է երկու իրար հաջորդող զույգ թվերի տարբերությունը։  

4 և 2 = 28  

8 և 6 = 2  

10 և 8 = 2 

3․ Զու՞յգ են, թե՞ կենտ։ Պատասխանդ հիմնավորի՛ր օրինակներով։  

4 և 3 = 1 

5 և 4 = 1 

6 և 5 = 1  

148 թվի նախորդ և հաջորդ թվերը 

Երկու զույգ թվերի գումարը  

Երկու թվերի գումարը, որոնցից մեկը զույգ է, մյուսը կենտ 

4․ Կատարի՛ր գործողությունը։  

44կմ-2կմ35մ = 41կմ965մ 

62տ210կգ-2տ280կգ = 59տ93կգ 

24օր-3օր6ժ = 20օր18ժ 

34կմ85մ+2կմ35մ = 36կմ120մ 

22տ210կգ+2տ880կգ = 24տ890կգ 

2օր16ժ+3օր9ժ=6օր1ժ  

5․ Գտի՛ր անհայտ բաղադրիչը։  

3360:32=105 

3232=168064:52 

3018=5486-2468 

22004=11233+10771 

6. Երկու թվերի գումարը 480 է։ Այդ թվերից մեկը մյուսից մեծ է 5 անգամ։ Որո՞նք են այդ թվերը։  

480։6=80 

80×5=400 

7. Ընտրի՛ր այն թվերը, որոնք տեղադրելով a-ի փոխարեն՝ երկու անհավասարություններն էլ միաժամանակ տեղի ունենան։  

6000, 1184, 321, 418, 1, 1150, 1200, 324 

418, 324<1200     >1184, 1200, 1150 >1125 

6000>4587     324, 1<4595 

8. Ի՞նչ մնացորդ կստացվի։  

(30+1):3 = 10    c 1  

(30+1):5 = 6      մնացորտ 1 

(30+1):10 = 3    մնացորտ 1 

9. 6 մեծ  և 4 փոքր պարկերում կա 38կգ ալյուր։ 4 մեծ և 4 փոքր պարկերում՝ 28 կգ ալյուր։ Որքա՞ն ալյուր կա մեծ և փոքր պարկերից յուրաքանչյուրում։ 

 38 – 28 = 10 

10 x 2 = 5 մեծում  

5 x 6 = 30 

30 – 38 = 8  

8 : 4 = 2 փոքրում 

10․  Դասարանի 31 աշակերտներից 21-ը ցանկություն հայտնեց սովորել անգլերեն, իսկ՝ 18-ը՝ իսպաներեն։ Քանի՞ աշակերտ ցանկություն հայտնեց սովորել երկու լեզուներն էլ։  

18 + 21 = 39 

39 – 31 = 8 

Տնային առաջադրանքներ  

1․ Թվարկի՛ր 33-ից մինչև 45-ը ներառյալ բոլոր կենտ թվերը։  

33 , 35, 37, 39, 41, 43, 45: 

2․ Որքա՞ն է երկու իրար հաջորդող կենտ թվերի տարբերությունը։  

2 

3․ Զու՞յգ են, թե՞ կենտ։ Պատասխանդ հիմնավորի՛ր օրինակներով։  

125 թվի նախորդ և հաջորդ թվերը  

Զույգ են։ Որովհետև նրանք բաժանվում են 2-ի։ 

Երկու կենտ թվերի գումարը  

Զույգեն 

Որևէ զույգ թվի նախորդ և հաջորդ թվերը  

կենտա 

4․ Կատարի՛ր գործողությունը։  

62դմ2սմ-5դմ8սմ  = 56դմ․6սմ 

12ժ20ր-2ժ40ր = 9ժ40ր 

82կգ-6կգ650գ = 76կգ350գ 

42դմ7սմ+5դմ8սմ = 36դմ5սմ 

12կգ650գ+6կգ450գ = 6կգ200գ 

12ժ20ր+2ժ40ր = 9ժ40ր 

5․ Գտի՛ր անհայտ բաղադրիչը։  

10656։24=444 

203=4872:989016 

2603+3637=6240 

48216-215=48001 

6․ Երկու թվերի գումարը 560 է։ Այդ թվերից մեկը մյուսից փոքր է 6 անգամ։ Որո՞նք են այդ թվերը։  

560:7=80 

80×6=480 

7. Ընտրի՛ր այն թվերը, որոնք տեղադրելով a-ի փոխարեն՝ երկու անհավասարություններն էլ միաժամանակ տեղի ունենան։  

6450, 1, 1240,  459, 

1<1245        6450>1200 

1240>214       459<1800 

8. Ի՞նչ մնացորդ կստացվի։  

(40+1):4 = 10   մնացորտ 1 

(40+2):4 = 10   մնացորտ 2 

(40+3):4 = 10   մնացորտ 3 

9․ 7 մեծ և 5 փոքր պարկերում կա 38կգ բրինձ։ 7 մեծ և 7 փոքր պարկերում՝ 42կգ։ Որքա՞ն բրինձ կա մեծ և փոքր պարկերից յուրաքանչյուրում։  

42 – 38 = 4  

 4 ։ 2 = 2 փոքրը 

7 x 2 = 14 

42 – 14  

28 : 7 = 4 մեծը 

10․ Երեք հաջորդական կանգառներում ավտոբուսից իջնում է 3 ուղևոր, բարձրանում՝ 4-ը։ Քանի՞ ուղևոր կար ավտոբուսում ամենասկզբում, եթե երեք կանգառներից հետո դարձավ 15 ուղևոր          15 – 4 +3=14 

Տնային առաջադրանքներ

1․ Թվարկի՛ր 33-ից մինչև 45-ը ներառյալ բոլոր կենտ թվերը։  33, 35, 37, 39, 41, 43, 45,

2․ Որքա՞ն է երկու իրար հաջորդող կենտ թվերի տարբերությունը։ 2

3․ Զու՞յգ են, թե՞ կենտ։ Պատասխանդ հիմնավորի՛ր օրինակներով։

125 թվի նախորդ և հաջորդ թվերը 124, 126

Երկու կենտ թվերի գումարը զույգ է

Որևէ զույգ թվի նախորդ և հաջորդ թվերը կենտ թվեր

4․ Կատարի՛ր գործողությունը։

62դմ2սմ-5դմ8սմ =56 դմ 4 սմ

12ժ20ր-2ժ40ր=9 ժ 20 ր

82կգ-6կգ650գ= 75 կգ 350 գ

42դմ7սմ+5դմ8սմ=48 5 սմ

12կգ650գ+6կգ450գ=19 կգ 100 գ

12ժ20ր+2ժ40ր=15 ժ

5․ Գտի՛ր անհայտ բաղադրիչը։

10656։24=444

203=4872:24

2603+3637=6240

5016-215=48001

6․ Երկու թվերի գումարը 560 է։ Այդ թվերից մեկը մյուսից փոքր է 6 անգամ։ Որո՞նք են այդ թվերը։

560:7=80

80×6=480

7. Ընտրի՛ր այն թվերը, որոնք տեղադրելով a-ի փոխարեն՝ երկու անհավասարություններն էլ միաժամանակ տեղի ունենան։

6450, 1, 1240,  459,

a<1245        a>1200

a>214       a<1800

8. Ի՞նչ մնացորդ կստացվի։

(40+1):4

(40+2):4

(40+3):4

9․ 7 մեծ և 5 փոքր պարկերում կա 38կգ բրինձ։ 7 մեծ և 7 փոքր պարկերում՝ 42կգ։ Որքա՞ն բրինձ կա մեծ և փոքր պարկերից յուրաքանչյուրում։

10․ Երեք հաջորդական կանգառներում ավտոբուսից իջնում է 3 ուղևոր, բարձրանում՝ 4-ը։ Քանի՞ ուղևոր կար ավտոբուսում ամենասկզբում, եթե երեք կանգառներից հետո դարձավ 15 ուղևոր։

Վաղուց թողած բարձր ու կանաչ
Գահը իրենց հանգըստության,
Երկու սև ամպ, հողմի առաջ
Գընում էին հալածական։

Հողմը սակայն չար հոսանքով
Բաժնել, ջոկել չէր կարենում,
Ինչքան նըրանց լայն երկնքով
Դես ու դեն էր քըշում, տանում։

Ու անդադար գընում էին՝

Քըշված հողմի կատաղությամբ,
Իրար կըպած ու միասին,
Երկու սև ամպ, երկու սև ամպ…

• Ի՞նչն է գերակշռում բանաստեղծության մեջ՝ գո՞ւյնը, թե՞ շարժումը: Պատասխանդ պատճառաբանի՛ր:սև որովհետև հենց հեքիաթի վեռնագիրը սևի հետ է կապված։
• Նկարի՛ր բանաստեղծությունը, ապա ձայնագրիր:
• Ո՞րն է բանաստեղծության գլխավոր իմաստն արտահայտող տողը: Դո՛ւրս գրիր և պատճառաբանիր, թե ինչու ես այդպես մտածում:

• Ի՛նքդ վերնագրիր բանաստեղծությունը: կնաչ գահը

Վաղուց թողած բարձր ու կանաչ
Գահը իրենց հանգըստության,
Երկու սև ամպ, հողմի առաջ
Գընում էին հալածական։

Հողմը սակայն չար հոսանքով
Բաժնել, ջոկել չէր կարենում,
Ինչքան նըրանց լայն երկնքով
Դես ու դեն էր քըշում, տանում։

Ու անդադար գընում էին՝

Քըշված հողմի կատաղությամբ,
Իրար կըպած ու միասին,
Երկու սև ամպ, երկու սև ամպ…

հողմ-Ուժեղ քամի (սովորաբար մթնոլորտային տեղումներով զուգորդվող)

անդադար-Դադարում՝ ընդհատում չունեցող, անընդհատ:

Իմ տոհմածառը